Het schoolvoorbeeld van jeugdhulp

Sterk voor kind en gezin heeft een methode ontwikkeld voor het begeleiden van

thuiszitters. Ze gebruikt de kracht van onderwijs om het leven van jongeren te veranderen.

In de vorm van een mini-school begeleiden ze kinderen en jongeren tussen de zes en twintig jaar naar hun doel. En dat doel? Dat is voor iedereen anders. Voor de een is dat terugstromen in het reguliere onderwijs, voor de ander een diploma of juist een geschikte werkplek.

Oprichter Petra Maas draait inmiddels al vijftien jaar mee in het veld van onderwijs en jeugdhulp en is ervan overtuigd dat de effectiefste weg terug naar school of naar een werkplek gewoon via onderwijs loopt. Maar dan wel met onderwijs dat past. Dat klinkt helemaal niet zo gek. Toch is de methode van Sterk uniek in de regio. Petra vertelt:

“Bij Sterk zetten we onderwijs in als middel voor een therapeutisch doel.

Kinderen en jongeren die bij ons aankloppen, hebben namelijk niet ‘zomaar’ een

leerprobleem. Ze zijn geloof en vertrouwen kwijt. In de eerste plaats in zichzelf. Ze

vinden op school hun draai niet. Dat kan uiteenlopende oorzaken hebben: van niet

lekker in je vel zitten tot autisme en van een angststoornis of hoogbegaafdheid tot

ADHD. Soms zitten deze kinderen alleen nog maar thuis en zien ze nauwelijks

perspectief. Wij zien altijd perspectief want ieder kind kan zich ontwikkelen met de

juiste begeleiding en aandacht.” Wanneer het onderwijs (even) niet past, zorgt Sterk voor een traject op maat. Met een verwijzing van Team Jeugd van de gemeente of van een huisarts kan een kind of jongere bij Sterk voor kind en gezin terecht.

Werken aan randvoorwaarden

Petra en haar team van begeleiders helpen kinderen, zoals ze dat zelf zegt,

‘schoolrijp’ te worden. In het reguliere onderwijssysteem wordt van kinderen

verwacht dat ze vaststaande leerdoelen halen binnen een bepaalde periode. Om

hierin mee te kunnen dient een kind bepaalde basisvaardigheden in zijn of haar

rugzakje te hebben. Maar soms ontbreken die nog. Petra legt uit: “Om op school mee te kunnen is het vooral belangrijk dat een kind zich sociaal kan handhaven. Daar bedoel ik mee dat het zich staande kan houden tussen leeftijdgenoten, grenzen kan aangeven, dat het om kan gaan met feedback, met teleurstelling en met regels. Als dit nog niet lukt, kan naar school gaan heel lastig of soms onmogelijk zijn voor een kind. Bij Sterk gaan we stap voor stap aan de slag met deze randvoorwaarden om naar school te kunnen. Wat heeft een kind nodig om zich wel staande te houden en hoe kunnen wij daarbij helpen? We gaan samen op zoek naar wat het kind motiveert of raakt. Daar sluiten we op aan en vervolgens formuleren we een realistisch doel om naar toe te werken.”

Stap voor stap

Het traject dat een kind doorloopt bij Sterk wordt zorgvuldig gemonitord. Iedere zes

weken is er een meetmoment waarin de Sterk-mentor de vooruitgang meet en deze samen bespreekt met het kind. Waar nodig betrekt Sterk ook de ouders, verzorgers,

een eventuele behandelaar of school erbij. Na elke periode van zes weken bekijken

ze welke stappen een kind maakt en of het toe is aan meer vrijheid, uitdaging of dat het juist een stapje terug moet doen. Steeds opnieuw bepalen ze samen waar de grenzen van het kind liggen en hoe ze die eventueel kunnen verleggen. Daarbij

zorgen de begeleiders naast hulp bij leerstof van schoolvakken ook voor

therapeutische begeleiding als een kind vastloopt. Petra vertelt: “We nemen echt de tijd voor persoonlijke groei. Moeilijke situaties laten we niet voorbijgaan zonder er een leermoment van te maken. Dat gebeurt heel laagdrempelig. De ene keer is dat een wandeling om even te bespreken wat er die week thuis allemaal is gebeurd, de andere keer is het een spelletje om op andere gedachten te komen. Vaak helpt het om tijdens een moment van frustratie, de ontspanning op te zoeken. En wanneer de rust er weer is, het moeilijke moment te bespreken zodat het kind er iets van opsteekt.”

Gestructureerd dagprogramma

Sterk legt de nadruk graag op wat een kind wel kan of waar het naartoe kan groeien.

Petra licht toe: “Jeugdhulp is voor jongeren en hun ouders vaak al een drempel. Het

is onbekend terrein en een diagnose kan zorgen voor nog meer nadruk op wat een

kind niet kan. We proberen die drempel juist weg te nemen door de begeleiding meer op ‘gewoon naar school gaan’ te laten lijken.” Sterk voor kind en gezin zorgt daarom dagelijks voor een gestructureerde omgeving en een leerzaam programma. Met vaststaande lesmomenten en activiteiten per dag die uiteraard aangepast zijn op het kind. Het programma is opgebouwd uit blokjes van veertig minuten waarvan twintig minuten instructie of begeleiding van een van de begeleiders. Petra vertelt: “Die instructie of begeleiding is wat het kind op dat moment nodig heeft. Een van onze begeleiders zit letterlijk naast het kind om bijvoorbeeld de inhoud van een vak samen door te nemen, om een plan van aanpak voor te bereiden of maakt een ontspannen praatje omdat het kind ergens mee inzit.”

Inspelen op behoeften

Sterk speelt zo precies in op wat het kind nodig heeft. Petra vult aan: “Zo ook in de

nuance van de vakken: Als iemand praktisch bezig wil zijn dan roosteren we wat

extra momenten praktijkonderwijs in. Daarvoor hebben we een speciaal praktijklokaal waar jongeren technisch of creatief aan de slag kunnen met allerlei materialen.” Door de dagindeling met korte lesblokjes kunnen de begeleiders ook anticiperen op de bui of stemming van het kind. Petra: “Maakt het kind een moeilijke tijd door, dan doen we wat rustiger aan en roosteren we wat minder intensieve vakken in. Maar als een kind juist gas wil geven en wil werken voor een specifiek doel dan kan dat ook.” Bij Sterk komt een kind niet voor dagbesteding of laagdrempelige huiswerkbegeleiding. Het komt er om een persoonlijk doel te bereiken. Petra benadrukt: “Jij hebt het stipje op de horizon gekleurd en wij helpen je naar dat stipje toe. Op wat voor manier dan ook.

Als dat betekent dat we naast je in de klas moeten gaan zitten dan doen we dat. Zo hebben we ook al geduldig met een kind op de gang geoefend omdat het angst had om het klaslokaal binnen te gaan.”

Focus op gezond gedrag

“Onze doelgroep is heel breed in tegenstelling tot andere aanbieders van jeugdhulp,”

legt Petra uit. “De kinderen bij Sterk hebben uiteenlopende onderwijsbehoeften en

-niveaus. Van kinderen die wel nog naar school gaan tot jongeren die thuis zijn

komen te zitten. Voor die mix zorgen we bewust. Ook ons team is daarop

samengesteld. Want ondanks dat we alleen individuele begeleiding aanbieden

komen kinderen gewoon met elkaar in contact op onze locatie. Iedereen draagt iets bij aan de dynamiek binnen ons team en onze groep kinderen.” De groep bij Sterk bestaat uit maximaal tien kinderen per dag. De begeleiders stellen de groep op zo’n manier samen dat gezond gedrag gestimuleerd wordt. Petra: “Een mooi voorbeeld is sociale angst waar sommige kinderen in onze groep mee kampen. Door deze introverte kinderen samen in ons praktijklokaal aan een creatieve opdracht te laten werken, stimuleren we naast creativiteit en praktische vaardigheden, ook sociaal contact en samenwerking. Op deze manier gaan we ongedwongen en zonder er nadruk op te leggen aan de slag met hun angst. Met een positief resultaat als gevolg.”

Van vertrouwen naar groeien

Het Sterk-team bestaat uit leerkrachten, pedagogen en gedragswetenschappers met diverse achtergronden. De intensieve samenwerking en communicatie tussen

begeleiders is de basis voor de veilige en vertrouwde omgeving waar kinderen in

terecht komen volgens Petra. “Betrouwbaar en voorspelbaar zijn is essentieel voor

een begeleider om een succesvol traject met een kind aan te gaan. Juist omdat deze kinderen vaak zelf het vertrouwen kwijt zijn. Een kind moet echt merken en voelen dat je geloof blijft houden, wat er ook gebeurt. Alleen dan blijft hij of zij gemotiveerd en betrokken. Een mooi voorbeeld is het kind dat een jaar lang naar Sterk kwam enkel om een uurtje te praten met de Sterk-mentor. Schoolwerk was gewoon nog te heftig. Een jaar lang vertrouwen opbouwen, geduld hebben en meebewegen met de behoeften van het kind. Het resultaat: het kind komt nu vier keer per week naar Sterk om echt te werken aan school. Wie weet kunnen we het binnenkort langzaam gaan afbouwen. Zodat het uiteindelijk weer op eigen benen kan staan.”